اشاره :
از نزدیک، شبیه RSS، شبیه Ajax، مثل وب سرویس، مثل گوگل؛ از دور مانند یک اکوسیستم زنده، یک رسانه مردمی، یک چرخه بی‌پایان از اخبار و ایده‌ها، و یک موج سیال از داده‌ها است. آن را به صورت نمادین، وب 2 نام نهاده‌اند. همان وبی است که امروز می‌شناسیم. اما به آن دوباره نگریسته‌اند. وب 2 استعاره‌ای است که به بهانه آن قصد داریم به بازشناسی پدیده وب بپردازیم. این بازشناسی به ما کمک می‌کند چرایی و چگونگی تغییرات این فضا را درک کنیم تا بتوانیم بیشترین بهره را از آن ببریم.
از نمای نزدیک
هرچه جلوتر می‌رویم اهمیت نرم‌افزارهای News Reader و RSS خوان برای دسترسی سریع و آسان مردم به تازه‌ترین خبرها بیشتر می‌شود. اگر شما نیز می‌توانستید هر روز نگاهی به جزئیات آمار بازدید از صفحات سایت وب ماهنامه شبکه بیندازید، متقاعد می‌شدید که ابزار RSS به‌قدری برای کاربران مهم شده‌است که تقریبا هر روز تعداد کسانی که گشت‌و‌گذار در این سایت را از طریق بازکردن صفحه نخست آن شروع می‌کنند، با تعداد بازدیدکنندگانی که سیر و سیاحت خود را با فراخواندن لینک RSS این پایگاه آغاز می‌کنند، برابر است.
این در حقیقت جلوه‌‌ای است از پارادایم جدیدی که وب 2 نامیده می‌شود. خوب که نگاه کنیم، می‌توانیم به ماهیت و عمق تغییرات بنیادینی که در مشخصه‌های وب و رفتار کاربران آن به‌وقوع پیوسته‌است، پی‌ببریم. ولی نکته جالب اینجاست که همین تغییرات کند و آهسته حتی در دنیای سریع و پویایی مثل اینترنت نیز به‌صورت تدریجی شکل می‌گیرند. گویی در تاروپود وب آرام آرام رسوخ می‌کنند. شاید به همین دلیل، کاربرانی که چند سالی در این فضای مجازی نفس کشیده باشند، به وضعیت جدید خو گرفته‌اند و احتمالا تغییرات برایشان چندان ملموس نیست. مانند این است که سال‌ها با یک نفر زندگی کنیم و متوجه تغییرات تدریجی چهره او نشویم. اما وقتی از دور به قضیه نگاه کنید، می‌توانید فورا برخی تغییرات مهم را کشف کنید و روی آن‌ها انگشت بگذارید. این تغییرات کدامند؟ آیا می‌توانیم آن‌ها را دسته بندی کنیم؟
مشخصه‌های مهم وب جدید
کسانی که درباره نظریه وب 2 صحبت می‌کنند، مباحث مختلفی را پیش می‌کشند. برخی مایلند جنبه‌های تکنیکی آن را برای مخاطبانی همچون برنامه‌نویسان و طراحان وب تشریح کنند. بعضی نیز به کاربردهای تجاری آن نظر دارند و می‌خواهند وب 2 را به صورت پلتفرمی ترسیم کنند که تجربه بحران دات‌کام در سال دوهزار را پشت سر خود دارد و اکنون به یک سیستم پخته و باتجربه تبدیل شده است که روش‌های هوشمندانه‌ای برای کسب‌وکار آنلاین دارد. من در اینجا به آن دسته از ویژگی‌های جدید وب که با نگرش سیستمی سازگاری بیشتری دارد اشاره می‌کنم و نگاهم بیشتر به درونمایه وب 2، محتویات آن و پویایی داده‌ها است. بسیاری از ایده‌هایی که اینجا مطرح می‌کنم، نظریه‌پردازان وب2 قبلا به صورت‌های گوناگون و حتی جامع‌تر و بهتر مطرح کرده‌اند و درنتیجه حرف تازه‌ای نیستند. اما سعی کردم یک تصویر موجز و مختصر از وب2 را با توجه به این دیدگاه ارائه دهم.
1 - وب مردمی‌تر
وب واقعا مردمی‌تر شده است. مهم‌ترین تبلور این ویژگی را باید در این واقعیت جستجو کرد که <مصرف‌کنندگان اطلاعات اکنون خود تولید‌کننده‌اند>. سایت کتاب‌فروشی آمازون که به کاربران اجازه می‌دهد نقد خود درباره محتوای یک کتاب را پای صفحه مخصوص همان کتاب درج کنند، یک مثال مشهور در این زمینه است. تقریبا اکثر کسانی که برای خرید کتاب به آمازون مراجعه می‌کنند، متوجه می‌شوند که اظهارنظر خوانندگان یک کتاب به مراتب از اطلاعات رسمی آمازون درباره آن کتاب، جالب‌تر است.
یک چهره دیگر از این وب مردمی را می‌توانید در <دنیای وبلاگستان و پادکستینگ> ببینید. در وب 2 حضور کاربران در فرآیند تولید و پخش اخبار و اطلاعات چنان پررنگ است که خود به منبع ارزشمندی برای رسانه‌های جمعی و رسمی، از قبیل رسانه‌های الکترونیک و نشریات چاپی، تبدیل شده است. پدیده جدید <خبرنگاری شهروندی> که در آن نقش شهروندان گمنام و یا معمولی (به عنوان شاهد عینی یک رویداد) اهمیت بسیار زیادی در تهیه سریع یک گزارش موثق دارند، پیامد همین جنبش وبلاگ‌نویسی است. اخیرا خبرنگاری شهروندی در رویدادهایی مانند بلایای طبیعی و حوادث تروریستی یا رخدادهای خشونت‌بار جنگ و درگیری مسلحانه کمک شایانی به رسانه‌ها و خبرگزاری‌های بزرگ دنیا کرده است.
اما نقش مردم در فضای وب 2 را به صورت‌های دیگری نیز می‌توان دید. ردپای آمدن لینکدونی همه جا دیده می‌شود. این لینک‌ها را باید آدرس‌های دست‌چین شده‌ای تلقی‌کرد که به صورت هدفمند تازه‌ترین اخبار و مطالب مربوط به یک زمینه خاص را به مخاطب ارائه می‌کنند. این لینکدونی‌ها بی‌وقفه و به سرعت بروز می‌شوند و خود به تنهایی منابعی خواندنی و جذاب در وب هستند که به همت کاربران و برای کاربران تولید می‌شوند. یک شیوه دیگر را می‌توانید در نرم‌افزارهای پیام‌رسانی فوری (IM) ببینید که دیگر فقط برای گپ‌و‌گفت‌هایی بی‌هدف استفاده نمی‌شوند، بلکه کاربرد اطلاع‌رسانی و خبری نیز دارند. معمولا گروهی از کاربران که علایق مشترکی دارند، لینک تازه‌ترین اخبار و یا مطالب جالب (از هر نظر) را برای یکدیگر می‌فرستند. خوب است نرم‌افزارهای IM را وقتی برای چنین مقصودی به‌کارگرفته می‌شوند News Messenger بنامیم.
<کاربرد رسانه‌ای پورتال‌ها و انجمن‌های آنلاین> روی دیگری از همین سکه است. همان کاربرانی که ممکن است از لینکدونی سایت یا وبلاگ شخصی خود برای اطلاع‌رسانی و هدایت مخاطبان به سمت منابع خبری و اطلاعاتی خاص استفاده کنند، گاهی ترجیح می‌دهند لینک‌های خود را در مکان‌های عمومی‌‌تر و پررفت‌وآمدتری مانند پورتال‌ها و انجمن‌های آنلاین منتشر کنند. در حقیقت گاهی سرعت انتشار و جامعیت اخبار در این پورتال‌های مردمی از سایت‌های خبری رسمی بیشتر است. زیرا هر مخاطب خود به صورت یک خبرنگار عمل می‌کند و پورتال به صورت تابلویی درمی‌آید که به موازات افزایش تعداد بازدیدکنندگان، حجم اخبار و مطالب آن بیشتر و بیشتر می‌شود.
افزایش استقبال از موسیقی و ویدیوی On-Demand جنبه دیگری از مردمی‌تر شدن رسانه وب را نشان‌می‌دهد. رشد این گرایش در میان کاربران اینترنت، اغلب رسانه‌های سمعی-بصری را وادارکرده است که وارد عرصه اینترنت شوند و یک برنامه مشخص برای پاسخگویی به مخاطبانی که مایلند اطلاعات صوتی و تصویری (اعم از خبر یا کلیپ هنری و سرگرم‌کننده) را به میل خود انتخاب کنند، تدوین کنند. پیامد این تحول را می‌توانید در پیدایش سرویسی مانند Google Video یا کامیابی سرویس موسیقی iTunes اپل ببینید.
2- سازوکار خودترمیمی محتوای وب 2
محتوای وب2 به یک سازوکار خودترمیمی بسیار پیچیده و هوشمند مجهز است. این هوشمندی از مردمی‌ترشدن وب ناشی‌می‌شود و حاصل خرد‌جمعی است. سازوکار خودترمیمی محتوا را می‌توان به دو صورت مشاهده کرد: یکی با واسطه و دیگری بی‌واسطه. در سازوکار با واسطه، خوانندگان و مصرف‌کنندگان یک محتوای اطلاعاتی (مثلا بازدیدکنندگان یک سایت خبری و یا آموزشی) با درج کامنت و اظهارنظر، اطلاعاتی که ناشر ارائه داده است را نقد می‌کنند، چیزهایی به آن می‌افزایند، ایرادهایی از آن می‌گیرند و یا برای اصلاحش پیشنهادهایی می‌دهند. همه این موارد می‌تواند با واسطه مدیران یا اپراتورهای سایت اعمال شوند. وقتی کامنت‌ها به طور خودکار پای مطالب افزوده می‌شود، به تدریج آن خبر یا مقاله تکمیل و تصحیح می‌شود.
چنان‌که ممکن است حجم این اطلاعات ضمیمه، از محتوای اولیه بیشتر شود. سایت‌هایی که چنین می‌کنند، معمولا موفق‌ترند و آن‌هایی که هیچ توجهی به کامنت‌های مردم ندارند، به تدریج از گردونه رقابت کیفی میان تولیدکنندگان محتوا خارج می‌شوند.
<خودترمیمی بی‌واسطه> یک پدیده کاملا جدید در وب 2 است. ویکی (Wiki) و مشتقات آن تبلور همین سازوکار است. در این شیوه مردم امکان می‌یابند مستقیما یک محتوای اطلاعاتی را ویرایش کنند. ایده ویکی‌پدیا بر این نظریه استوار است که اگرچه در کوتاه مدت ممکن است برخی محتویات مخدوش شوند، اما در بلندمدت، خرد جمعی شاکله و صحت اطلاعات را حفظ خواهد کرد.
3- جهش در معنای آموزش
وب 2 را می‌توانید در قالب تحولات مفهوم آموزش نیز ببینید. مهم‌ترین ویژگی وب2 در این مورد، <غیرتجاری کردن دانش> از طریق به‌کارگیری رهیافت توسعه باز (Open Development) است. این هم یکی از پیامدهای مردمی‌تر شدن فضای وب است. در این شیوه، مردم می‌توانند در فرایند توسعه یک مقوله علمی یا فنی آزادانه مشارکت داشته باشند و به طور رایگان از حاصل آن استفاده کنند. این در حقیقت سطح متعالی‌تری از آموزش است. زیرا یک عضو جدید همواره می‌تواند به آرشیو تعاملات قبلی گروه مراجعه کند و خود را در اسرع وقت به سطح فعلی گروه برساند و پس از آن هم در جلوبردن دانش گروه نقش داشته باشد و هم از این خرد جمعی چیزها بیاموزد.
<آموزش On-Demand به وسیله موتورهای جستجو> جنبه دیگری از تحول در معنای آموزش در فضای سایبر را نشان‌می‌دهد. موتورهای جستجو را از این نظر می‌توان به آموزگارانی تشبیه کرد که جواب هر سوالی را می‌دانند. اما کیفیت پاسخ‌هایشان بستگی به کیفیت پرسش‌های پرسشگر دارد. در این حوزه جدید، پرسشگر از روش <خود‌آموزی> برای بالابردن دانش خود استفاده می‌کند و تنها هنگامی یک مفهوم را می‌آموزد که به آن نیاز داشته باشد.
بسته‌های What-is و How-to و FAQ یکی از خروجی‌های جنبی سازوکار فوق هستند. این بسته‌ها در حقیقت مجموعه جواب‌های از پیش آماده‌ای هستند که به‌وسیله کاربران اینترنت پدید می‌آیند و از این منظر می‌توان آن را پیامد مردمی‌تر شدن وب تلقی کرد. جالب اینجاست که برخی از همین محتویات، به سازوکار‌های خودترمیمی باواسطه یا بی‌واسطه نیز مجهزند. این قابلیت به دانش‌آموزان امکان می‌دهد با اعتماد بیشتری به اطلاعات موجود در این بسته‌ها تکیه کنند.
سیستم‌های به اشتراک‌گذاشتن اطلاعات نیز یکی از پیامدهای مردمی‌تر شدن وب هستند. کارکرد آموزشی این شیوه از تبادل اطلاعات هم جالب و هم مهم است. در واقع هنگامی که مجموعه‌ای از اطلاعات به صورت یک فایل، سند و یا کتاب الکترونیکی میان گروهی از کاربران به اشتراک گذاشته می‌شود، همه اعضای گروه قادرند بسته به نیاز خود از این اطلاعات برای بالابردن سطح دانش و آگاهی بهره ببرند.
4- پویایی داده‌ها
پدیده وب را از زوایای مختلفی می‌توان بررسی کرد. وب یک شبکه اطلاعاتی است. یک فناوری است. یک رسانه نیز هست. اما اگر آن را به عنوان مهم‌ترین تبلور فضای سایبر درنظربگیرید، آنگاه می‌توان وب را به سیستمی تشبیه کرد که حیات دارد، زنده است، راکد نمی‌ماند، پی‌درپی تغییر می‌کند و نو می‌شود. نگرش سیستمی به مقوله وب به ما کمک می‌کند، برخی جنبه‌های مهم و کلیدی آن را برجسته سازیم. از این منظر، وب از پویایی ویژه‌ای برخوردار است که طی آن، داده‌ها نه‌تنها در مجاری اطلاعاتی مختلف به حرکت درمی‌آیند، بلکه گاهی، خود، به بستری برای انتقال داده‌های پیچیدهتر تبدیل می‌شوند. این سازوکار را تقریبا می‌توان به مفهوم مدولاسیون در فیزیک امواج تشبیه کرد. امواج مرکبی که از سوار شدن امواج پیچیدهتر بر امواج ساده پدید می‌آیند.
یکی از مفاهیمی که فرضیه <وب 2> سعی در توضیح و تبیین آن دارد، همین کارکرد دوگانه‌ای است که برخی از اطلاعات در شبکه اینترنت دارند. گونه‌ای از این اطلاعات را مردم پدید‌آورده‌اند و در یک روند تعاملی بسیار پویا و پیچیده مرتبا به آن می‌افزایند. بعضی دیگر از این اطلاعات نیز حاصل تعامل کاربران با روند پویایی نیمه‌مستقل جدیدی است که درون وب به جریان درآمده است و بر اساس الگو‌هایی که گاه به سادگی یک لینک RSS و گاه به پیچیدگی نتایج یک جستجو در بانک اطلاعاتی گوگل هستند، ساختاری مرکب از داده‌ها را پدید می‌آورند که خود‌به‌خود یکدیگر را تغییرمی‌دهند و اصلاح می‌کنند.
فناوری RSS نه تنها به کاربر کمک می‌کند به محتوا دسترسی پیدا کند، بلکه کاربر می‌تواند مشترک آن نیز باشد. طوری که به محض تغییر محتوا، به طور خودکار از تازه‌ترین تغییرات آگاهی یابد. با استفاده از تکنیک RSS می‌توان سایت‌ها را نیز به یکدیگر متصل کرد. به این ترتیب یک پایگاه وب می‌تواند به‌طور خودکار و بدون دخالت انسان، از محتوای پایگاه دیگر اطلاع پیدا کند. سایت‌هایی که به این ترتیب به طور زنجیروار به‌هم متصل می‌شوند، بستر اطلاعاتی جدیدی را پدید می‌آورند که اطلاعات و اخبار را از یک پایگاه به دیگری جاری می‌سازد.
مشابه همین کارکرد را می‌توان در سیستم Trackback وبلاگ‌ها مشاهده کرد. این سیستم به یک وبلاگ‌نویس امکان می‌دهد به جای درج کامنت و اظهارنظر مستقیم در پایین یادداشت یک وبلاگ‌نویس دیگر، نظر و نقد خود را در وبلاگ خودش بنویسد و لینک آن را به طور خودکار ضمیمه آن یادداشت نماید. به این ترتیب زنجیره‌ای از اظهارنظرها پدید می‌آیند که به واسطه لینک‌های دوطرفه Trackback به هم متصل شده‌اند.
سازوکار <آگهی‌های متنی هوشمند> مدل پیشرفته‌تری از همین زنجیره‌های خودکار اطلاعاتی است. مثلا سیستم آگهی‌های متنی گوگل به طور هوشمندانه در یک صفحه وب فقط آن دسته از آگهی‌ها را نشان می‌دهد که واژگان به کاررفته در آن با واژگان استفاده شده در آن صفحه ارتباط مفهومی داشته باشد. به این ترتیب، آگهی‌ها کارکردی مشابه سیستم لینکدونی سایت‌ها و وبلاگ‌ها را پیدا می‌کنند. با این تفاوت که دست انسان دخالت کمتری در دست‌چین‌کردن لینک‌ها دارد و لینک‌ها بر اساس یک الگوی طبقه‌بندی شده، خود به خود، تصمیم می‌گیرند که کجا به نمایش درآیند.
نقش محوری در طبقه‌بندی این لینک‌ها را تعدادی واژگان کلیدی برعهده دارند که گاهی Tag نامیده می‌شوند. اینTagها یا واژه‌های کلیدی در حقیقت نوعی متادیتا هستند که ضمیمه اطلاعات می‌شوند و امکان ایجاد بی‌نهایت دسته‌بندی موضوعی مختلف را فراهم می‌سازند. مثلا سایت Flickr (متعلق به یاهو) که پایگاهی برای به اشتراک‌گذاری عکس است، از همین روش برای متصل کردن گالری‌های مختلف استفاده می‌کند. یک گالری ممکن است دارای دو Tag به نام‌های <نمایشگاه اله‌کامپ> و <کامپیوتر> باشد و یک گالری دیگر دارای سه Tag با نام‌های <کامپیوتر>، <آموزش> و <هنر> باشد. به این ترتیب دوگالری عکس مذکور به دلیل داشتن یک وجه مشترک، یعنی <کامپیوتر> به طور خودکار به یکدیگر لینک می‌شوند.
البته استفاده از سازوکار‌های خودکار برای متصل‌کردن سایت‌ها و صفحات وب به یکدیگر منحصر به کاربردهای مثبت در فضای سایبر نیست. چنان‌که می‌توان ردپای <لینک‌های آلوده> را در همه جا مشاهده کرد. مثلا ترفند سیادی یا فیشینگ و یا هدایت کاربر به لینک‌ها و سایت‌های خاص از طریق نصب اسب تروا روی کامپیوتری که سهوا یا عمدا پایگاه اینترنتی خاصی را مرور‌کرده‌است، نمونه‌ای از پویایی لینک‌های آلوده را نشان می‌دهد.
5- مفهومی به نام سرویس
وب 2 متضمن پاره‌ای مفاهیم کلیدی دیگر نیز هست. واژه خدمت یا سرویس نمونه‌ای از همین مفاهیم است. وب جدید به گونه‌ای است که مفهوم سرویس به یکی از ارکان کسب‌وکارهای آنلاین تبدیل شده‌است. این مفهوم هم دربرگیرنده معنای لغوی آن، یعنی خدمت‌رسانی، و هم دربرگیرنده معنای تازه و مدرن آن است که نشان می‌دهد یک فرآیند اطلاعاتی (مثلا ارسال نامه الکترونیکی) به جای این‌که از طریق یک محصول نرم‌افزاری انجام شود، می‌تواند به‌واسطه یک سیستم آنلاین رخ دهد. این شیوه از ارائه خدمات متکی بر نظریه‌ای است که می‌گوید هر نرم‌افزار را می‌توان به صورت یک سرویس ارائه کرد. خدماتی که سایت‌های گوگل و eBay ارائه‌می‌دهند، نمونه‌ای از همین خدمات هستند. اصطلاح وب‌سرویس از همین معنا ریشه‌گرفته‌است. بنابراین وب‌سرویس‌ها را می‌توان یک پدیده متعلق به عصر وب2 قلمداد کرد که البته هنوز به بلوغ خود نرسیده است.
به تازگی، یک تکنیک و فن جدید نیز پا به عرصه وب گذاشته است که باید آن را مکمل نظریه وب‌سرویس‌ها دانست. این پدیده که Ajax نام دارد، درحقیقت لباسی است که می‌توان بر یک سرویس وب پوشاند. سرویس‌های وب ممکن است ظاهرا هیچ اینترفیسی نداشته باشند و فقط از طریق پروتکل‌های فنی، مجموعه‌ای از خدمات نرم‌افزاری را از طریق اینترنت در دسترس کاربر قراردهند و حداکثر ممکن است یک صفحه وب HTML پویا را بر روی یک وب‌سرویس قرار دهیم. اما تکنیک ای‌جکس به ما امکان می‌دهد، محدودیت‌های موجود صفحات HTML معمولی را پشت سر بگذاریم و ایده <نرم‌افزار به صورت سرویس> را کاملا محقق کنیم.
سرویس در وب2 با یک مفهوم کلیدی دیگر نیز ارتباط نزدیکی دارد و آن، معنای واژه توسعه است. وقتی که به تدریج سرویس‌های آنلاین جای بسته‌های نرم‌افزاری قابل نصب را بگیرند، آنگاه ممکن است با شرایطی روبه‌رو شویم که در آن همواره روند توسعه، اصلاح و تکمیل نرم‌افزار در معرض دید مصرف‌کننده قراردارد. بنابراین توسعه در عصر وب2 یعنی تقریبا همیشه با محصولاتی سروکار داریم که در مرحله آزمایشی (بتا) قراردارند. علت این پدیده آن است که <خدمت> رابطه تنگاتنگی با بازخورد مشتریان دارد و چون وب 2 مردمی‌تر است و مشارکت کاربران در تغییر و تحولات آن بیشتر شده است، هیچ سرویس آنلاینی را نمی‌توان یافت که بتواند بدون توجه به انتقادات و پیشنهادهای کاربران، همچنان در مدار کامیابی و موفقیت قرارداشته باشد. به زبان دیگر، نقش مردم به گونه‌ای است که نه‌تنها به خودترمیمی اطلاعات منجر می‌شود، بلکه گونه‌ای از خودترمیمی نرم‌افزار را نیز پدید‌می‌آورد و واضح است وقتی نرم‌افزار دائما درحال ترمیم باشد، هیچ‌گاه از مرحله تست بتا خارج نمی‌شود.
6- پول‌سازی با قلک آنلاین
می‌توان به فهرست پیامدهای مردمی‌تر شدن وب، اقلام دیگری را نیز افزود. مثلا کسب و کارهای وب2 به وضوح نسبت به وب1 اهمیت بیشتری به تک تک کاربران می‌دهند. ایده سنتی کسب‌وکار این است که با مشتریان محدودتر ولی پولدارتر تعامل داشته‌باشید. بنابراین صاحبان کسب‌وکار تمایل زیادی دارند که به جای سروکله زدن با صد مشتری که هرکدام فقط کمی پول خرج می‌کنند، با ده یا پنج مشتری که رقم‌های بزرگی می‌پردازند، روبه‌رو شوند. وب2 این نظریه را با تردید روبه‌رو کرده است. ظاهرا کسب وکارهای چابک و تیزهوشی مانند گوگل و eBayتوانسته‌اند راهی پیدا کنند که درآمد خود را به جای تکیه بر خریدهای چند هزار دلاری مشتریان بزرگ، براساس دریافت تنها چند سنت از میلیون‌ها مصرف‌کننده کم‌درآمد بنا کنند.
این چیزی نیست غیر از محقق‌کردن همان ضرب المثل قدیمی که می‌گوید: قطره قطره جمع گردد، وانگهی دریا شود. رمز موفقیت در این رهیافت جدید بازهم به نقش کلیدی مردم در متافور خدمت برمی‌گردد. وقتی شما خدمتی را می‌فروشید، مجبورید خیلی بیشتر از زمانی که کالایی می‌فروشید، به نظر و انتقادات مشتری بها بدهید. به این ترتیب شما وادار می‌شوید رابطه بهتری با مشتریان برقرار کنید. اما همین که رابطه بهتری با مصرف‌کننده ایجاد می‌کنید، فورا می‌توانید این بستر جدید را به مجرای تازه‌ای برای پول‌درآوردن تبدیل کنید. این کار شبیه روش نشریاتی است که سعی می‌کنند محتوایشان چنان مشتری پسند باشد، که درآمد خود را به جای تکیه بر آگهی (مشتریان پولدار) بر تیراژ (مشتریان کم پول) استوار سازند.
البته کسب‌وکارهای وب2 از تکنیک‌های دیگری نیز برای افزایش درآمد خود بهره می‌گیرند. یکی از این روش‌ها به کارگیری رهیافت BI یا هوشمندی کسب‌وکار است که عمدتا بر فنون داده‌کاوی (Data Mining) متکی است. مثلا شما می‌توانید حتی پیش از آن که منتظر بازخورد و کامنت‌های مستقیم مردم شوید، با تجزیه و تحلیل رفتار بازدیدکنندگان سایت خود و دنبال‌کردن رد کلیک‌ها، ساختار اطلاعات را مرتبا بهتر‌کنید. سیستم‌های پیشرفته مدیریت محتوا به سازوکار‌هایی مجهزند که می‌توانند نحوه چیدمان لینک‌ها را به صورت خودکار و هوشمند با توجه به‌نحوه حرکت (Navigation) کاربران سایت بهینه کنند.
7- حرکت در فضای سه بعدی: پلتفرم موبایل
یک مشخصه مهم دیگر نیز در فضای وب 2 قابل تشخیص است و آن نقش فزاینده پلتفرم موبایل و به طور کلی آن دسته از تجهیزات همراه است که قابلیت جابه‌جایی فیزیکی اطلاعات را در اختیار کاربر قرار می‌دهند. با کمی تامل می‌توان دریافت که در عصر وب2 دیگر <حالت فیزیکی دسترسی به اطلاعات> محدود به یک کامپیوتر ساکن نیست. کاربر می‌تواند در همه حالت‌ها، مثلا هنگامی که مشغول قدم زدن در یک پارک است، وارد فضای سایبر شود. این کاربر مثلا می‌تواند همان لحظه وبلاگ خود را بروز کند و یا پای یک یادداشت یا مقاله، کامنت بگذارد.
این وضعیت پیامدهای مهم و تاثیرات ژرفی دارد. به‌عنوان نمونه، اگر به قابلیت عکسبرداری دیجیتال با استفاده از گوشی‌های موبایل فکر کنید و در نظر بگیرید که صاحب این گوشی می‌تواند به اینترنت متصل شود و وبلاگ خود را بروز‌کند، آنگاه می‌توانید تصور کنید راه‌اندازی و بروزکردن یک فتوبلاگ تا چه اندازه می‌تواند آسان شود. همین سناریو در پیوند با پدیده‌هایی مانند خبرنگاری شهروندی، پویایی کاملا جدید و هیجان انگیزی را ترسیم می‌کند.
نتیجه دیگری که از این تحول حاصل می‌شود، ترکیب‌شدن فضای طبیعی با فضای سایبر است. چنان‌که اگر من یک روز هنگام قدم زدن در پارک به شدت تحت تاثیر زیبایی‌های طبیعت قراربگیرم، می‌توانم به سرعت همین حس‌و‌حال را به فضای سایبر منتقل کنم و برعکس، یک بگو مگوی اینترنتی که شاید از یک کامنت و انتقاد تند در پای یک یادداشت وبلاگی من حاصل شده باشد فورا می‌تواند آثار خود را در رفتار من با کسانی که همان لحظه در کنارم هستند نشان دهد.
راز این تحول در پیدایش مفهوم تازه‌ای نهفته است که شاید بتوان آن را <کلاینت 7 در 24> نامید. یعنی کلاینت (یا سرویس گیرنده اطلاعات) نیز می‌تواند پا به پای سرور‌در تمام 24 ساعت شبانه روز و در تمام طول هفته به شبکه جهانی اطلاعات متصل و در تعامل با آن قرارداشته باشد. چنین سرویس گیرنده‌ای را نمی‌توان یک مصرف‌کننده محض دانست. زیرا او می‌تواند به یک کنشگر فعال در فضای سایبر تبدیل شود و تغییراتی را در پویایی اطلاعات پدید آورد.
پی‌نوشت:
برای آشنایی بیشتر و کامل‌تر با ویژگی‌های وب2 می‌توانید به مقاله what is web2 به قلم آقای Tim O´Reilly که ترجمه آن در همین شماره ماهنامه شبکه با عنوان “وب 2 چیست؟” آمده‌است، مراجعه نمایید